Sportveiligheid

Sporten is leuk en het levert prachtige momenten op. Maar soms slaan de mooie emoties die bij sport horen om in ongewenst en zelfs grensoverschrijdend gedrag. Sporters spelen agressief, ouders langs het veld zijn te fanatiek en scheidsrechters worden belaagd. Bestuurders durven vervolgens nauwelijks in te grijpen. Hoe zorg je voor een sociale en veilige sportvereniging? En hoe kun je trainers, coaches en ouders hierbij ondersteunen?

Onze aanpak

In opdracht van de Rijksoverheid en NOC*NSF helpen de KNVB en Halt sportverenigingen bij het creëren van een sociaal en veilig(er) sportklimaat. Halt en de KNVB gebruiken hiervoor de methodiek ‘veiligheidsanalyse’, die aansluit bij wat er speelt op en rond de vereniging. Jeugdspelers, ouders, vrijwilligers, bestuur en externe partners zijn in de veiligheidsanalyses aan zet: zij worden nadrukkelijk betrokken bij en bevraagd over de veiligheid op en rond de vereniging. In themabijeen- komsten en op wedstrijd- en trainingsdagen spreken we met elkaar over onderwerpen als voorbeeldgedrag, aanspreekcultuur en agressie:

• Bespreken: van wat er speelt op het gebied van veiligheid.
• Uitspreken: van verwachtingen. 
• Afspreken: vaststellen van regels en wijze van handhaven. 
• Aanspreken: handhaven en nakomen van de regels, gepast ingrijpen als zich grensoverschrijdend gedrag voordoet. 

De gesprekken dragen bij aan een gedeelde verant- woordelijkheid voor veiligheid. Centraal staat hoe de vereniging een klimaat kan creëren dat past bij de spelers, ouders en vrijwilligers. De vereniging krijgt daarover een advies op maat dat inzicht geeft in de veiligheidssituatie en -beleving binnen de vereniging. Onderdeel van het advies zijn concrete tips voor aanvullende activiteiten die de vereniging, samen met lokale partners, kan inzetten om de veiligheid op en rond de vereniging te bevorderen.

Samenwerking Halt en KNVB

Halt en de KNVB werken samen aan een veiliger en socialer sportklimaat. Dit doen we in het kader van het actieplan ’Naar een Veiliger Sportklimaat’, dat het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport lanceerde. In 2013 voerde Halt daartoe in een pilot sportveiligheidsanalyses uit bij enkele voetbalclubs. De ervaring die Halt had met het uitvoeren van veiligheidsanalyses op scholen vormde hiervoor de basis. In 2014 gaan Halt en de KNVB de veiligheidsanalyse samen inzetten om verenigingen te ondersteunen bij het realiseren van een veilig sportklimaat. Het uitgangspunt daarbij is altijd ondersteuning op maat.

Stappen in de uitvoering

1. Inventariseren Een gemeente of sportvereniging die wil werken aan een veiliger sportklimaat neemt contact op met Halt of de KNVB. Wij gaan vervolgens in gesprek met de vereniging om te kijken of de veiligheidsanalyse een geschikte aanpak is. Soms neemt Halt ook zelf contact op met een vereniging, bijvoorbeeld als er signalen zijn in gesprekken die Halt voert tijdens de Halt-straf en/of vanuit trajecten op scholen. 
2. Opstellen plan van aanpak Samen met de sportvereniging stellen wij een plan van aanpak op maat op. Daarin wordt onder meer vastgelegd welke bijeenkomsten worden belegd en welke taken de verschillende betrokkenen in het traject hebben.
3. Uitvoeren van veiligheidsanalyse De uitvoering start met een open bijeenkomst voor alle doelgroepen, georganiseerd door het bestuur van de vereniging. Tijdens deze startbijeenkomst wordt uitgelegd hoe de veiligheidsanalyse in zijn werk gaat en wat er van de deelnemers wordt verwacht. Daarna zijn er afzonderlijke bijeenkomsten met vrijwilligers, jeugdspelers en ouders, waarin onderwerpen als voorbeeldgedrag, aanspreekcultuur en agressie en geweld in en rond het voetbalveld aan bod komen. Tijdens de (socratische) gesprekken ervaren de betrok- kenen wat zij zelf kunnen doen. Ook zijn wij aanwezig op trainings- en wedstrijddagen. Tot slot is er een bijeen- komst met lokale partners, zoals scholen of politie, om te kijken waar partijen elkaar kunnen versterken.

4. Evalueren en nazorg Op basis van de uitkomsten van de veiligheidsanalyse ontvangt de vereniging een evaluatieverslag van de veiligheidssituatie en -beleving binnen de vereniging en concreet advies over hoe het sportklimaat verder kan worden verbeterd. 

Het effect

• Door alle betrokkenen mee te laten denken en doen, wordt veiligheid een gedeelde verantwoordelijkheid.
• Een veilige en open sportvereniging. 
• Jongeren en ouders merken dat alle betrokken instanties problemen gezamenlijk aanpakken en één lijn trekken. 
• Jongeren, ouders en vrijwilligers zijn zich bewuster van de positieve effecten van veilig en sociaal gedrag en maken afspraken over het omgaan met grens- overschrijdend gedrag. 
• De vereniging wordt meer onderdeel van de lokale zorg- en/of veiligheidsketen. 

Soms heeft een sportvereniging een acuut probleem. Te denken valt aan een lastig team of een jongere die tijdens de wedstrijd altijd een erg kort lontje heeft. Halt ondersteunt verenigingen bij de aanpak van dergelijke problemen. U kunt contact opnemen met een vestiging bij u in de buurt.